Gdzie boli trzustka? Sprawdź, jaki ból świadczy o chorobie tego narządu

fot. Adobe Stock, New Africa

Spis treści:

1. Co to jest trzustka i kiedy boli?
2. Gdzie boli trzustka?
3. Gdzie boli trzustka - rysunek
4. Jak boli chora trzustka?
5. Jakie badania wykonać, gdy boli trzustka

Co to jest trzustka i kiedy boli?

Trzustka, będąca częścią układu pokarmowego, jest narządem gruczołowym położonym w górnej i tylnej części jamy brzusznej. Jest podłużna, rozmiarem przypomina dłoń (12-20 cm długości i 4-5 cm szerokości). Składa się z głowy, trzonu i ogona sięgającego do wnęki śledziony.

Trzustka jest narządem wytwarzającym enzymy trawienne, takie jak lipaza, amylaza i proteaza (gruczoł produkuje aż 1-3 l soku trzustkowego dziennie). Wydziela również insulinę, glukagon i inne związki, które kontrolują poziom glukozy we krwi.

Czy można żyć bez trzustki?

Gdzie boli trzustka?

Trzustka jest położona w górnej części jamy brzusznej za jelitem grubym i żołądkiem, przed kręgosłupem. Trzustkę otacza też wątroba i śledziona oraz woreczek żółciowy. Ból trzustki to ból w nadbrzuszu, czyli w górnej części jamy brzusznej, który może promieniować w kierunku pleców, może też być opasujący. To, czy dolegliwości faktycznie związane są z trzustką, musi stwierdzić lekarz, na podstawie wyników badań.

Gdzie boli trzustka - rysunek

Ból trzustki jest zlokalizowany w nadbrzuszu i często promieniuje do pleców. Wynika to z usytuowania gruczołu w jamie brzusznej – trzustka jest schowana za innymi narządami i jest położona przed kręgosłupem. Warto wspomnieć, że głowa trzustki znajduję się bardziej z prawej strony jamy brzusznej, a jej ogon z lewej strony.

fot. Gdzie boli trzustka? /Adobe Stock, pixdesign123

Jak boli chora trzustka?

Bólowi trzustki mogą towarzyszyć inne symptomy. W zależności od tego, gdzie i jak boli, jakie są objawy i wyniki badań, można podejrzewać przyczynę dolegliwości.

Możliwe przyczyny bólu trzustki:

• Rak trzustki – ból pojawia się niestety dopiero w zaawansowanym stadium choroby i może być odczuwany wyłącznie w okolicy pleców. Jego nasilenie może być duże, a charakter ciągły. Początkowo rak trzustki nie boli. Chory może odczuwać dyskomfort w jamie brzusznej, brak apetytu, biegunki, nudności, tracić na wadze. Dopiero później rozwija się żółtaczka, ból brzucha i inne bardziej swoiste objawy. 
• Ostre zapalenie trzustki – ból jest ciągły i świdrujący, może nie ustępować po doustnym podaniu leków przeciwbólowych. Poza bólem pojawia się gorączka i żółtaczka, nudności, wymioty, ból mięśni, podwyższone tętno i niskie ciśnienie krwi.
• Przewlekłe zapalenie trzustki – ból ma charakter napadowy, może trwać wiele godzin, a nawet kilka dni. Między napadami ból całkowicie znika. Chory, mimo dobrego apetytu, chudnie, cierpi na biegunki i wymioty. Jednym ze skutków choroby może być cukrzyca. Zapaleniu trzustki sprzyjają: wiek powyżej 40 r. ż., płeć męska, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, zbyt tłuste jedzenie, zbyt obfite posiłki, kamica żółciowa, zakażenie wirusowe (np. po śwince), niedrożność przewodów żółciowych, zaburzenia metaboliczne, bulimia, przyjmowanie niektórych leków, nadczynność przytarczyc. Zapalenie trzustki leczy się w warunkach szpitalnych.
• Alkoholowe przyczyny – ból w nadbrzuszu przez kilka dni stopniowo narasta. Nasilenie bólu pojawia się podczas kaszlu, poruszania się, głębokiego oddychania oraz po posiłku.
• Torbiele trzustki – mogą powodować ostry ból w nadbrzuszu lub jedynie jego pobolewanie czy dyskomfort. Są zbiornikami płynu umiejscowionymi w trzustce lub na jej powierzchni. Oprócz tego pojawiają się niekiedy mdłości, wymioty, osłabienie, brak apetytu, gorączka. W nadbrzuszu lub śródbrzuszu lekarz może wyczuć opór. 

Jakie badania wykonać, gdy boli trzustka

Każdy ból nadbrzusza wymaga konsultacji z lekarzem. Jeśli specjalista będzie podejrzewał, że jego przyczyną jest problem z trzustką, zleci badania, które potwierdzą lub wykluczą wstępną diagnozę. Należą do nich: USG jamy brzusznej (ale trzeba pamiętać, że trudno uchwycić narząd w tym badaniu ze względu na ułożenie trzustki, USG jest mało przydatne w diagnostyce raka trzustki), badanie enzymów trzustkowych (w surowicy krwi i w moczu), stężenia białek ostrej fazy i morfologia krwi. Lekarz może zlecić tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, a w niektórych przypadkach ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna, badanie inwazyjne oceniające stan dróg żółciowych i trzustkowych).

Czytaj także:
Alkohol a trzustka. Jaki alkohol najmniej szkodzi trzustce?
Jak poradzić sobie z bólem brzucha ze stresu?
Co oznacza ból brzucha po prawej stronie? Badania i leczenie

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!