Spis treści:
- Czym jest test ELISA?
- Zastosowanie testu ELISA
- Test ELISA – badanie na boreliozę
- Przebieg badania ELISA
- Jak się przygotować do testu ELISA?
- Cena testu ELISA
Czym jest test ELISA?
Badanie ELISA to immunologiczny test enzymatyczny (zwany też metodą immunoenzymatyczną). Służy do oznaczania ilości przeciwciał we krwi. W praktyce jego celem jest określenie, czy organizm ma lub miał kontakt z wirusem, bakterią lub innym czynnikiem chorobotwórczym. ELISA jest także badaniem przesiewowym w diagnostyce aktualnych lub przebytych infekcji, jak borelioza, HIV lub ospa.
Test metodą immunoenzymatyczną wykonywany jest na podstawie próbki krwi, a reakcje między związkami są badane przez diagnostę w laboratorium. Zaletą testu ELISA jest jego wysoka czułość, stosunkowo niskie koszty i to, że może być szybko wykonany. Nie dziwi więc, że jest jednym z najpowszechniej stosowanych testów nie tylko w badaniach diagnostycznych, ale też naukowych.
Zastosowanie testu ELISA
Test ELISA ma szerokie zastosowanie. Wykorzystywany jest m.in. w diagnostyce:
- boreliozy,
- HIV,
- koronawirusa
- ospy i półpaśca,
- opryszczki,
- zakażenia rotawirusem,
- kiły,
- toksoplazmozy,
- wirusowego zapalenia wątroby,
- zakażeń pierwotniakami (np. lamblioza), pasożytami (tasiemiec, glista),
- alergii,
- chorób autoimmunologicznych (choroby Hashimoto, nieswoistym zapaleniu jelit, celiakii).
Niektóre modyfikacje metody ELISA umożliwiają wykrywanie innych białek niż przeciwciała, co sprawdza się w oznaczaniu markerów nowotworowych, hormonów, enzymów, leków i innych związków we krwi.
Test ELISA – badanie na boreliozę
Badanie ELISA jest kojarzone przede wszystkim z diagnostyką boreliozy – choroby zakaźnej wywoływanej przez bakterie krętka z gatunku Borrelia burgdorferi, przenoszonej przez kleszcze.
ELISA stanowi pierwszy punkt dwuetapowej diagnostyki serologicznej (na przeciwciała) boreliozy. Test, choć łatwo dostępny, cechuje się wysokim ryzykiem błędów, dlatego wynik dodatni lub wątpliwy zawsze musi być potwierdzony dokładniejszym badaniem metodą Western blot (to drugi etap diagnostyki).
Dodatni wynik testu ELISA nie jest równoznaczny z rozpoznaniem boreliozy i nie jest jeszcze przesłanką do rozpoczęcia leczenia antybiotykami. Niemniej wyniki ujemne również mogą być fałszywe i sugerować brak choroby, przy jednoczesnym istnieniu infekcji, a nawet objawów boreliozy. Dlatego diagnostyka wymaga co najmniej dwóch badań, a czasem nawet wielokrotnego ich powtarzania.
Więcej na temat testów na boreliozę: Badania na boreliozę.
Przebieg badania ELISA
Wykonanie testu polega przeważnie na pobraniu krwi żylnej ze zgięcia łokciowego (ewentualnie z żyły na grzbiecie dłoni). Następnie materiał jest dostarczany do laboratorium, gdzie przeciwciało i antygen (antygen to białko, przeciwko któremu jest skierowane przeciwciało) są łączone ze specjalnym enzymem.
Jeżeli we krwi występują określone przeciwciała, to badany roztwór zmienia kolor. Na podstawie intensywności barwy ustala się liczbę przeciwciał.
Jest to jednak bardzo uproszczony opis i dotyczy podstawowej wersji testu. Samo badanie ma kilka modyfikacji i jest przeprowadzane w różny znacznie bardziej złożony sposób.
Jak się przygotować do testu ELISA?
Nie ma specjalnych zaleceń dla pacjenta przed badaniem. Do wykonania testu ELISA nie trzeba być na czczo.
Jeżeli pobieranie krwi sprawia dolegliwości, takie jak zawroty głowy lub omdlenia, należy wcześniej poinformować o tym osobę pobierającą krew i najlepiej przyjąć w trakcie badania pozycję leżącą. Powikłaniem po badaniu może być jedynie krwiak w miejscu ukłucia, który po kilku dniach znika.
Cena testu ELISA
Jeżeli lekarz widzi wskazania do badania ELISA, wystawia skierowanie na nie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Nie musimy wtedy za nie płacić. Test można też wykonać komercyjnie w jednym z wielu laboratoriów w całej Polsce, wówczas należy liczyć się z kosztem ok. 30-60 zł.
Więcej o badaniach diagnostycznych:
Badania diagnostyczne - jakie warto robić regularnie
Badania laboratoryjne
Laboratorium diagnostyczne – jak wybrać najlepsze?
Badania krwi na NFZ - lista darmowych badań w ramach POZ
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
