Spis treści:
- Jak bolą płuca?
- Co może oznaczać ból płuc
- Ból płuc przy kaszlu i oddychaniu
- Jakie badania wykonać, gdy bolą płuca?
Jak bolą płuca?
Ból płuc może być wynikiem ucisku, obrzęku, stanu zapalnego, same płuca nie są unerwione, dlatego nie bolą. Ból może pochodzić od otaczającej płuca błony surowiczej, czyli opłucnej, która jest tkanką unerwioną. Należy pamiętać, że w okolicy znajdują się też serce z naczyniami krwionośnymi, przełyk czy węzły chłonne. Stąd ból, który wydaje się obejmować płuca, może dotyczyć różnych narządów i układów. A to oznacza, że jest wiele jego potencjalnych przyczyn.
Ból płuc odczuwany jest różnorodnie: jako przeszywający, kłujący, tępy, jako dyskomfort lub pieczenie. Może się nasilać np. przy skrętach tułowia, w trakcie kaszlu, oddychania lub być stały niezależnie do innych czynników.
Co może oznaczać ból płuc
Ból płuc może oznaczać infekcje (np. zapalenie płuc), choroby opłucnej, zator tętnicy płucnej a także guza (w tym raka płuca). Ból płuc jest to często zgłaszany objaw przez pacjentów w gabinetach lekarskich. Budzi niepokój, ponieważ jest dolegliwością, która może towarzyszyć poważnym i śmiertelnym chorobom, dlatego wiele osób szuka pomocy medycznej z tego powodu.
Najczęstszymi przyczynami dolegliwości opisywanej jako ból płuc są:
- choroby ściany klatki piersiowej (np. stany zapalne, naciągnięcie mięśnia, nerwobóle, bóle kostne),
- choroby opłucnej (zapalenie płuc, odma),
- choroby przewodu pokarmowego (refluks żołądkowo-przełykowy, wrzody żołądka),
- przyczyny idiopatyczne,
- ostre zespoły wieńcowe (dławica, zawał serca, zapalenie osierdzia).
Aby odpowiedzieć na pytanie, dlaczego bolą płuca, należy zwrócić uwagę na dodatkowe objawy i okoliczności występowania bólu płuc.
O poważnej przyczynie bólu płuc (wymagającej pilnej interwencji lekarskiej) mówimy, gdy pojawiają się również kołatanie serca, omdlenie, duszność, nadmierne pocenie się, zawroty głowy, silny niepokój. To może świadczyć o zawale serca. Z kolei gorączka, dreszcze i kaszel przy bólu płuc, wskazują raczej na podłoże infekcyjne.
Ból w płucach mógł też pojawić się, po wykonywaniu czynności, która spowodowała nadwyrężenie mięśni klatki piersiowej. Albo w wyniku tzw. zawiania czy przemarznięcia – zimne powietrze podrażnia zakończenia nerwowe i wskutek tego pojawia się ból w klatce piersiowej.
Jeśli ból w okolicy płuc pojawia się podczas leżenia, to sugeruje nie tyle kłopoty z płucami, co z układem pokarmowym. W pozycji horyzontalnej kwaśna treść żołądkowa cofa się, a przez to odczuwany jest ból i dyskomfort w rejonie między płucami, promieniujący nawet do szyi i żuchwy.
Raka płuca można podejrzewać, gdy oprócz bólu w płucach (ból nie występuje jako początkowy objaw nowotworu, świadczy o zaawansowanej chorobie), pojawiają się nieplanowane chudnięcie, przewlekły kaszel, nawracające gorączki, powiększenie węzłów chłonnych.
Istotna jest też długość trwania bólu płuc dla określenia jego przyczyny. Jeżeli dolegliwości ciągną się tygodniami, to powodem nie są stany zagrażające życiu w danej chwili. Najczęściej powodem przewlekłego bólu płuc, okazują się schorzenia mięśniowo-szkieletowe, ale mogą to być też problemy z układem pokarmowym lub nowotwór. Rzadko o poważnej przyczynie bólu płuc świadczą krótkie epizody bólowe trwające mniej niż 5 sekund.
Znaczenie ma też wiek pacjenta. Rzadziej przyczyną bólu płuc będą choroby serca i naczyń u młodych ludzi, przyczyny raczej trzeba szukać w chorobach układy mięśniowo-szkieletowego lub płuc. U starszych osób epizody bólowe za mostkiem trwające od kilku minut wzwyż mogą sugerować chorobę wieńcową.
Ból płuc przy kaszlu i oddychaniu
Ból płuc nasilający się przy kaszlu lub oddychaniu (braniu głębokiego wdechu) pojawia się przy infekcjach płuc i oskrzeli zarówno o etiologii bakteryjnej, jak i wirusowej. Ból obejmuje na ogół boczne części klatki piersiowej. Często towarzyszą mu inne objawy zakażenia: gorączka, dreszcze, złe samopoczucie, osłabienie, suchy kaszel lub kaszel w wykrztuszaniem wydzieliny. Należy zgłosić się do lekarza, ponieważ może być konieczne przyjmowanie antybiotyku. Czytaj też: Czego objawem może być kaszel?
Silny ból płuc, który narasta w czasie kasłania i oddychania, wskazuje też na schorzenia opłucnej. To ból ostry, kłujący, dobrze zlokalizowany. Jeśli występuje nagle, nasila się szybko i pojawia się też duszność lub inne alarmujące objawy, należy wezwać karetkę pogotowia, gdyż może to być odma opłucnowa lub zator tętnicy płucnej. Ból opłucnowy przy zapaleniu płuc także występuje, jednak rozwija się powoli i dodatkowo występuje gorączka i wykrztuszanie wydzieliny.
Schorzenia kręgosłupa także nasilają ból płuc podczas kaszlu i oddychania. Jeśli ból występuje bez objawów infekcji i bez objawów alarmujących oraz jest raczej stały, to skłania do wizyty u neurologa.
Bardzo rzadko ból w obrębie klatki piersiowej nasila się podczas oddychania i kasłania przy chorobach serca. Jest wtedy raczej stały niezależnie od wykonywanych czynności.
Jakie badania wykonać, gdy bolą płuca
Podstawowym badaniem w celu odnalezienia przyczyny bólu płuc jest wywiad lekarski oraz badanie przedmiotowe, szczególnie osłuchanie płuc i serca pacjenta. Następnie przeważnie wykonuje się badanie obrazowe w postaci RTG klatki piersiowej, ale też EKG i wysycenie krwi tętniczej tlenem (pomiar saturacji) za pomocą małego urządzenia o nazwie pulsoksymetr. Przy podejrzeniu refluksu lub innych chorób układu pokarmowego, lekarz może zlecić endoskopię górnego odcinka pokarmowego, czyli gastroskopię.
Źródło: R.S. Porter i inni (red.), The Merck Manual. Objawy kliniczne, Wydanie I polskie, Edra Urban & Partner, Wrocław 2015,
A.Windak (red.), W. Lukas (red.), Medycyna w praktyce, Medicine Today Poland, Warszawa 2010.
Więcej na podobny temat:
Najczęstsze choroby infekcyjne płuc
Zapalenie płuc - przyczyny i objawy, leczenie i groźne powikłania
Objawy raka płuc – wczesne i najczęstsze. Jak rozpoznać groźny nowotwór?
Rozedma płuc - komu grozi (przyczyny, objawy leczenie)
POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) - czym jest, kto choruje
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
