Spis treści:
- Czym jest endoskopia?
- Rodzaje badań endoskopowych
- Endoskopia - ile kosztuje badanie?
- Jak się przygotować do endoskopii
- Wskazania do endoskopii
Czym jest endoskopia?
Endoskopia jest badaniem diagnostyczno-terapeutycznym polegającym na wprowadzeniu do układu pokarmowego, układu oddechowego lub innych obszarów ciała wziernika medycznego ze źródłem światła zakończonego kamerą (urządzenie to zwane jest endoskopem).
Endoskopia służy przede wszystkim do obejrzenia i oceny badanych tkanek w czasie rzeczywistym w trudno dostępnych miejscach – lekarz obserwuje obraz z kamery na zewnętrznym monitorze. Endoskopia umożliwia zbadanie m.in. przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, dwunastnicy), zatok, oka, jelita grubego, jelita cienkiego, wnętrza stawu, pęcherza moczowego, dróg żółciowych, kanału szyjki macicy i macicy, naczyń krwionośnych oraz dróg oddechowych (tchawicy, oskrzeli).
Badanie endoskopowe to metoda użyteczna nie tylko w diagnostyce i "podglądaniu" fragmentów organizmu, ale też w leczeniu. Umożliwia np.:
- pobranie fragmentów tkanek lub innych próbek do badania histopatologicznego, bakteriologicznego lub cytologicznego,
- tamowanie krwawienia,
- usuwanie ciała obcego,
- przeprowadzenie zabiegów usunięcia zmian lub narządów (np. polipów, gruczolaków, kamieni, pęcherzyka żółciowego, wyrostka robaczkowego, a nawet tarczycy),
- opaskowanie żylaków przełyku,
- wstrzykiwanie leków,
- poszerzanie zwężeń.
Endoskopia pozwala także na przeprowadzenie małoinwazyjnych zabiegów na wrażliwych strukturach, np. w obrębie kręgosłupa (usunięcie przepukliny krążka międzykręgowego).
Rodzaje badań endoskopowych
Badania endoskopowe, choć mają podobny cel i narzędzia, to jednak są złożoną grupą badań. Do badań endoskopowych należą:
- gastroskopia – badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego: przełyku, żołądka i dwunastnicy, umożliwiające diagnostykę np. wrzodów żołądka czy nowotworów, pobranie wycinków do badań histopatologicznych i tamowanie niewielkich krwawień,
- bronchoskopia – badanie dróg oddechowych (tchawicy, oskrzeli, strun głosowych), umożliwia wykonanie biopsji węzła chłonnego przez ścianę oskrzela oraz pobranie fragmentu płuca za pomocą przezoskrzelowej biopsji płuca,
- laryngoskopia bezpośrednia – badanie krtani,
- kolonoskopia – badanie jelita grubego i okrężnicy,
- stroboskopia – badanie tylnej ściany części krtaniowej gardła oraz nagłośni, stosowane do kontroli stanu, elastyczności oraz ruchomości strun głosowych,
- cystoskopia – badanie oceniające wnętrze pęcherza moczowego, cewki moczowej, moczowodów,
- histeroskopia –badanie umożliwiające dokładną ocenę kanału szyjki macicy, jamy macicy i ujść macicznych jajowodów,
- artroskopia – wziernikowanie wnętrza stawu, na przykład kolanowego, barkowego albo biodrowego,
- laparoskopia – badanie wnętrza jamy otrzewnej (wątroby, pęcherzyka żółciowego, trzustki), pomocne w rozpoznawaniu ciąży pozamacicznej, nowotworów jajnika i endometriozy,
- endoskopia igłowa – badanie wnętrza oka, zastawek serca lub naczyń wieńcowych.
Szczególnym rodzajem endoskopii jest endoskopia kapsułkowa, która umożliwia zobrazowanie wnętrza jelita cienkiego. Pacjent połyka specjalną kapsułkę z kamerą (ma ok. 1 x 2 cm) , która pokonując przewód pokarmowy wykonuje ok. 50 000 zdjęć. Są one następnie analizowane pod kątem ewentualnych zmian. Kapsułka jest następnie wydalana. Wadą tej metody jest brak możliwości pobrania materiału do badania.
Innym rodzajem badania endoskopowego jest endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW), która polega zbadaniu dróg żółciowych z wykorzystaniem promieni rentgenowskich. Jest to technika stosowana przede wszystkim w leczeniu zwężeń dróg żółciowych, schorzeń trzustki oraz kamicy przewodu żółciowego.
Endoskopia - ile kosztuje badanie?
Koszt badania endoskopowego różni się w zależności od rodzaju badania. Oczywiście jeśli jest ono przeprowadzane w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, pacjentom przysługuje bezpłatnie.
Wykonanie endoskopii prywatnie wiąże się z kosztami. Cena gastroskopii wynosi od 200 zł, kolonoskopii od 400 zł, bronchoskopii od 300 zł, cystoskopii od 300 zł, artroskopii od 4000 zł. Za endoskopię kapsułkową trzeba zapłacić co najmniej ok. 3000 zł.
Jeżeli oprócz podstawowego badania wykonywane są dodatkowe procedury, np. inny rodzaj znieczulenia, pobranie fragmentu do badania histopatologicznego, biopsja itd., wówczas koszty rosną.
Jak się przygotować do endoskopii
Nie ma ogólnych zasad przygotowania do badania endoskopowego, ponieważ zalecenia są różne w zależności od rodzaju badania.
Najbardziej wymagające jest przygotowanie do kolonoskopii. Pacjent powinien już 2-3 wcześniej przejść na dietę lekkostrawną, nie jeść wzdymających owoców i warzyw. Ostatni dozwolony posiłek to śniadanie dzień przed badaniem, później nie można spożywać żadnych posiłków, za to w sporych ilościach przyjmuje się płyny przeczyszczające (np. makrogole), dlatego wskazane jest przebywanie w miejscu z dostępem do toalety.
Przygotowanie do endoskopii górnego odcinka układu pokarmowego, czyli gastroskopii, polega przede wszystkim na powstrzymaniu się od jedzenia przez 8 godzin, a przez kilka godzin poprzedzających badanie nie wolno pić, żuć gumy i palić papierosów.
Na czczo wykonywana jest również bronchoskopia, czyli badanie endoskopowe dróg oddechowych. Pacjent przed badaniem nie może spożywać posiłków oraz płynów. Co ważne, zjeść można dopiero 2 godziny po bronchoskopii, ponieważ znieczulenie krtani, które utrzymuje się przez pewien czas, może przyczynić się do zachłyśnięcia.
Lekarz przed każdym badaniem metodą endoskopową powinien poinformować pacjenta o tym, jak się przygotować, oraz jakie są zalecenia po badaniu.
Wskazania do endoskopii
Endoskopia jest bardzo przydatnym i pomocnym badaniem we wszystkich sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie zmiany nowotworowej w miejscu niedostępnym dla wzroku lekarza, i gdy należy obejrzeć i ewentualnie pobrać wycinek do badania. Specjalista może następnie zbadać pobrany materiał pod kątem budowy genetycznej i ocenić złośliwość zmiany.
Bardzo częstym wskazaniem do wykonania endoskopii jest podejrzenie choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego, szczególnie wrzodów żołądka. Technika ta umożliwia nie tylko ocenę wzrokową zmian, ale też zatamowanie krwawienia przy chorobie wrzodowej. Endoskopia to metoda często uzupełniająca badanie obrazowe, np. USG.
Szczegółowe wskazania do przeprowadzenia endoskopii zależą od konkretnego rodzaju badania.
Endoskopowe badanie dróg pokarmowych, czyli gastroskopia, jest przeprowadzana, gdy występuje:
- uporczywa zgaga i inne symptomy refluksu żołądkowo-przełykowego,
- bóle nadbrzusza,
- dyspepsja (nudności, wymioty, odbijanie, uczucie pełności),
- objawy krwawienia z dróg pokarmowych (krew w kale, smoliste stolce, niedokrwistość),
- biegunki (podejrzenie celiakii).
Gastroskopię wykonuje się również przy podejrzeniu nowotworu, u osób z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku nowotworów złośliwych górnego odcinka dróg pokarmowych oraz przed niektórymi operacjami (np. usunięcia pęcherzyka żółciowego).
Wskazania do endoskopowego badania dróg oddechowych, czyli bronchoskopii, to głównie:
- krwioplucie,
- nawracające infekcje dróg oddechowych lub zapalenia płuc w tym samym miejscu,
- duszność o nieznanej przyczynie,
- wykrztuszanie ropnej wydzieliny,
- nieprawidłowości w badaniu obrazowym, np. miejscowe rozdęcie, niedodma, zmiany w płucach, powiększenie węzłów chłonnych w okolicy dróg oddechowych,
- usunięcie ciała obcego,
- odsysanie ropnej wydzieliny,
- udrażnianie tchawicy, oskrzeli,
- tamowanie krwawień.
Natomiast kolonoskopię wykonuje się, gdy:
- istnieje podejrzenie raka jelita grubego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniowskiego i Crohna,
- pojawiła się niedokrwistość z niedoboru żelaza o niewyjaśnionej przyczynie,
- podejrzewane są polipy jelita grubego,
- należy zatamować krwawienie,
- usunąć ciało obce,
- występuje nieplanowane chudnięcie, intensywne biegunki o nieznanej przyczynie,
- należy poszerzyć zwężenie jelita grubego.
Więcej na temat badań endoskopowych:
Na czym polega bezinwazyjna endoskopowa chirurgia kręgosłupa?
Na czym polega badanie endoskopowe zatok?
Gastroskopia - wskazania, jak się przygotować, przebieg badania, cena
Kolonoskopia - czy boli, kiedy można brać znieczulenie, cena zabiegu
Anoskopia, rektoskopia i kolonoskopia – badania jelita i odbytnicy
Histeroskopia diagnostyczna i operacyjna: przebieg badania, wskazania do wziernikowania macicy
Cystoskopia. Czym jest wziernikowanie pęcherza moczowego?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
