Jak obliczyć dawkę paracetamolu dla dziecka? Ile dni można go stosować i czy dziecku można podać paracetamol w tabletce?

fot. Adobe Stock, Tomsickova

Spis treści: 

1. Paracetamol dla dzieci - stosowanie
2. Jak obliczyć dawkę paracetamolu dla dziecka?
3. Czy można podać dziecku paracetamol w tabletce?
4. Ile dni można stosować paracetamol u dziecka?
5. Przeciwwskazania do podawania paracetamolu dziecku
6. Paracetamol dla dzieci - działania niepożądane

Paracetamol dla dzieci - stosowanie

Paracetamol to najczęściej stosowany lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy. Jest stosunkowo bezpieczny, łagodny dla żołądka i nie zwiększa ryzyka krwawień (tak jak np. ibuprofen i inne leki z grupy NLPZ), dlatego jest polecany do stosowania również u dzieci. 

Paracetamol jest lekiem dostępnym bez recepty, który stosuje się w leczeniu bólu i gorączki u dzieci, przy stanach takich jak ząbkowanie, przeziębienie, grypa, gorączka po szczepieniu. Można go podawać już od urodzenia. Zwykle nie zaleca się jednak stosowania poniżej 3. miesiąca życia. Podanie leku noworodkom lub niemowlętom przed 2. rokiem życia powinno być poprzedzone konsultacją lekarską. 

Paracetamol zazwyczaj nie powoduje poważniejszych skutków ubocznych i nie wchodzi w interakcje z lekami. Jest jednak lekiem, który łatwo przedawkować (więcej: przedawkowanie paracetamolu). Dlatego należy dawkować go ostrożnie i zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce preparatu lub zaleceniem lekarza. 

Paracetamol może być podawany dzieciom doustnie w tabletkach, syropie (zawiesinie), kroplach, tabletkach musujących albo doodbytniczo w postaci czopków. Zalecana forma leku zależy na ogół od wieku dziecka. Dostępne na rynku leki dla dzieci z paracetamolem to np. Efferalgan, Paracetmol Hasco, Apap Junior, Paracetamol Farmina, Panadol, Calpol.

Przeczytaj: Jakich leków przeciwbólowych nie wolno łączyć

Jak obliczyć dawkę paracetamolu dla dziecka?

Dawkę paracetamolu dla dziecka najlepiej obliczać w stosunku do masy ciała. Warto skorzystać z tabel dawkowania zawartych w ulotce lub na opakowaniu leku. Zdarza się, że waga naszego dziecka nie pokrywa się z wiekiem zgodnie z informacją od producenta. Wtedy podana dawka może być niewystarczająca i lek nie zadziała. Dlatego najlepiej sugerować się wagą dziecka przy dawkowaniu paracetamolu:

• Paracetamol doustnie - polecany w dawce jednorazowej 10-15 mg/kg masy ciała dziecka. Kolejne dawki można podawać nie wcześniej niż co 4-6 godzin. Dawka dobowa nie może przekroczyć 60 mg/kg masy ciała. Zawiesinę przed podaniem należy wstrząsnąć.
• Paracetamol doodbytniczo (w czopkach) - zaleca się podawać w dawce jednorazowej 10-15 mg/kg masy ciała dziecka, co 6 - 8 godzin, nie przekraczając maksymalnej dawki dobowej 60 mg/kg masy ciała.

Najdokładniej można ustalić dawkę dla dziecka w przeliczeniu na masę ciała.

Przykład: chcemy podać dziecku o masie ciała 8 kg paracetamol doustnie. Wiemy, że zalecana dawka to 10-15 mg/kg m.c. Obliczamy dawkę w następujący sposób:

15 mg paracetamolu – na 1kg
X mg paracetamolu – na 8 kg
X = (15 mg*8 kg)/(1 kg) = 120 mg paracetamolu można podać jednorazowo dziecku o masie 8 kg.

Można również skorzystać z uśrednionych dawek paracetamolu dla dzieci w przeliczeniu na wiek:

• Od 3. miesiąca do 1. roku życia dawka dla dziecka wynosi 80 mg w czopku, w zawiesinie od 2,5 do 5ml (60–120 mg paracetamolu). Uwaga: poszczególne produkty mogą mieć inne stężenie paracetamolu w mililitrze płynu! Najbezpieczniej jest sprawdzić dawkowanie w ulotce lub przeliczyć na masę ciała. 
• Od 1. do 5. roku życia dawka paracetamolu w czopku dla dziecka wynosi 120–250 mg, w zawiesinie 5-10 ml (120–240 mg paracetamolu).
• Powyżej 6. roku życia stosuje się dawkę 250–500 mg paracetamolu w czopku, 10–20 ml w zawiesinie (240–480 mg paracetamolu).

Czy można podać dziecku paracetamol w tabletce?

Tabletki z paracetamolem są przeznaczone przede wszystkim dla dorosłych i dzieci od 12. roku życia. Do stosowania u dzieci opracowano inne postaci leku, łatwiejsze do podania. Przy braku innej możliwości, można podać młodszemu dziecku paracetamol w tabletce, pamiętając, że maksymalna jednorazowa dawka leku to 10 mg/kg masy ciała. Dzieciom w wieku 6-12 lat podaje się na ogół połowę dawki przeznaczonej dla osoby dorosłej z zachowaniem dłuższych niż 4 godziny przerw między poszczególnymi dawkami. U dzieci w wieku 6-12 lat nie stosować więcej niż 2 g leku na dobę. Połowę tabletki najlepiej rozkruszyć i podać w niewielkiej ilości płynu. Dzieciom poniżej 6. roku życia nie należy podawać paracetamolu w tabletce bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. 

Ile dni można stosować paracetamol u dziecka?

Producenci informują, że paracetamolu nie należy stosować u dziecka dłużej niż 3 dni bez konsultacji z lekarzem. Dodatkowo jeśli gorączka nie ustępuje w ciągu 2 dni, również należy się skonsultować, ponieważ nieustępująca wysoka temperatura bywa objawem infekcji wymagającej pilnej diagnostyki i podania antybiotyków. 

Przeciwwskazania do przyjmowania paracetamolu u dziecka

Przeciwwskazania do stosowania paracetamolu u dzieci to:

• uczulenie (nadwrażliwość) na lek,
• niewydolność wątroby lub aktywna nieskutecznie leczona choroba wątroby,
• ciężka niewydolność nerek,
• stosowanie inhibitorów MAO oraz w okresie do 14 dni po ich odstawieniu,
• wrodzony niedobór enzymu reduktazy methemoglobinowej lub dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej,
• w przypadku czopków: niedawne zapalenie odbytnicy lub krwawienie z odbytu.

Jeżeli podajesz dziecku preparat złożony, zapoznaj się ze składem tabletki, aby nie podać tej samej substancji leczniczej w różnych preparatach.

Paracetamol dla dzieci - działania niepożądane

Jak każdy lek, również paracetamol może wywołać działania niepożądane. Mogą to być:

• złe samopoczucie,
• obniżone ciśnienie krwi,
• objawy uczulenia, np. wysypka, pokrzywka, obrzęk warg, duszność,
• biegunka,
• bóle brzucha, 
• zaburzenia czynności wątroby (w przypadku przedawkowania paracetamolu może wystąpić ostra niewydolność wątroby, uszkodzenie lub martwica wątroby),
• zaburzenia hematologiczne (małopłytkowość),
• hemoliza krwinek (u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej),
• ciężkie reakcje skórne w tym zespół Stevensa i Johnsona.

Jeśli występują skutki uboczne po podaniu leku, należy przerwać jego stosowanie i udać się do lekarza. 

Wykorzystano fragmenty artykułu Valentiny Kubisz, który został pierwotnie opublikowany 27.05.2011.

Czytaj także:
Leki a opalanie. Których substancji unikać, gdy świeci słońce?
Gorączka u dziecka w upały - kiedy to przegrzanie, a kiedy udar
Paracetamol w ciąży - jaka jest bezpieczna dawka

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!