Zapalenie płuc a COVID-19. Jak rozpoznać i leczyć?

fot. Adobe Stock, lubero

Spis treści:

1. Koronawirus a zapalenie płuc
2. Objawy zapalenia płuc przy COVID-19
3. Koronawirus a zapalenie płuc – kto jest najbardziej zagrożony?
4. Leczenie zapalenia płuc przy koronawirusie
5. Zapalenie płuc a COVID-19 – rokowania
6. Zapalenie płuc przy koronawirusie – zapobieganie

Koronawirus a zapalenie płuc

Większość przypadków zakażenia koronawirusem przebiega łagodnie. Czasami jednak infekcja prowadzi do powikłań, w tym przede wszystkim zapalenia płuc.

Zapalenie płuc jest stanem zapalnym tkanki płucnej w jednym lub obu płucach, który jest spowodowany zakażeniem bakteryjnym, grzybiczym, lub - jak w przypadku COVID-19 - wirusowym. Przyczyną rozwoju zapalenia płuc spowodowanego przez koronawirusa jest nadmierna reakcja układu odpornościowego na antygeny SARS-CoV-2. 

W czasie zapalenia pęcherzyki płucne wypełniają się płynem, co utrudnia oddychanie i objawia się dusznością. U niektórych osób taki stan wymaga pobytu w szpitalu i podania tlenu, a w najcięższych przypadkach podłączenia do respiratora. 

Szacuje się, że ok. 15% objawowych zakażonych koronawirusem przechodzi ciężkie zapalenie płuc, a ok. 5% potrzebuje mechanicznej wentylacji płuc. 

Zapalenie płuc w przebiegu COVID-19 może różnić się od podobnych chorób wywołanych przez inne patogeny, często ma cięższy przebieg. Podczas COVID-19 może dojść do uszkodzenia płuc i włóknienia tkanki płucnej. Niektóre zmiany są odwracalne, inne mogą być trwałe. 

Lekarze obserwują, że u niektórych nawet po wyleczeniu z COVID-19 płuca mają utrwalone zmiany, a u ozdrowieńców nadal pojawiają się trudności w oddychaniu. Powrót do pełni zdrowia może trwać miesiącami. 

Przeczytaj też: COVID-19 po szczepieniu

Objawy zapalenia płuc przy COVID-19

Zapalenie płuc spowodowane przez koronawirusa przeważnie obejmuje oba płuca. Rozwija się szybko. W trakcie przebiegu choroby ok. 7 dnia od początku objawów zakażenia koronawirusem część osób zaczyna odczuwać duszność, a już 10 dnia może dojść do ciężkiego stanu. Jeżeli u osoby zakażonej koronawirusem rozwija się zapalenie płuc, pojawiają się objawy takie jak:

• duszność,
• gorączka,
• suchy kaszel,
• szybki oddech (≥ 30/minutę),
• szybsze bicie serca, 
• ból w klatce piersiowej,
• nadmierne pocenie się.

Do objawów covidowego zapalenia płuc należą również spadek saturacji krwi do 93% (co świadczy o niedotlenieniu, inaczej hipoksemii) oraz zmiany w badaniach obrazowych płuc. Typowe wyniki tomografii komputerowej płuc u pacjentów z koronawirusem obejmują zmiany typu mlecznego szkła i zagęszczenia w obu płucach. 

Oczywiście zapalenie płuc może mieć też inne źródło. Ważne jest, aby rozpoznać też ogólne objawy COVID-19. Należą do nich:

• gorączka lub dreszcze (czytaj też: koronawirus bez gorączki),
• kaszel,
• zmęczenie (czytaj też: koronawirus a zmęczenie),
• bóle mięśni lub ciała,
• ból głowy (czytaj też: ból głowy a koronawirus),
• utrata smaku lub brak węchu,
• ból gardła,
• katar,
• nudności lub wymioty,
• biegunka.

Koronawirus a zapalenie płuc – kto jest najbardziej zagrożony?

Na zapalenie płuc spowodowane koronawirusem może zachorować każdy. Jednak są grupy szczególnie narażone na to powikłanie. Wśród nich:

• wiek powyżej 65. roku życia,
• chorzy na ciężką astmę albo nieleczeni z powodu astmy (czytaj też: koronawirus przy astmie),
• osoby z grupą krwi A,
• osoby z nadciśnieniem,
• osoby z różnymi chorobami płuc,
• chorzy na cukrzycę (czytaj też: koronawirus przy cukrzycy),
• pacjenci z niewydolnością nerek,
• otyli,
• osoby z niedoborem odporności (w tym chorzy na raka, AIDS, po przeszczepieniu szpiku),
• palący papierosy.

Zapalenie płuc przy koronawirusie w najcięższych przypadkach prowadzi do ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) – stanu zagrażającego życiu. Szczególnie na niepokojące objawy powinny uważać osoby starsze z chorobami przewlekłymi (np. cukrzycą, chorobami układu krążenia, przewlekłymi chorobami nerek).

Przeczytaj też: Trzecia dawka szczepionki przeciw COVID-19

Leczenie zapalenia płuc przy koronawirusie

Leczenie zapalenia płuc u osób z COVID-19 zależy od nasilenia objawów. Jeżeli choroba przebiega łagodnie to podstawą jest odpoczynek, przyjmowanie płynów i obserwacja. U osób hospitalizowanych podaje się tlen, niekiedy konieczne jest podłączenie chorego do respiratora. W określonych przypadkach lekarz może zlecić podawanie antybiotyku oraz glikokortykosteroidu, a także leku przeciwwirusowego zatwierdzonego w leczeniu COVID-19 – remdesiwiru. 

Zapalenie płuc a COVID-19 – rokowania

Zapalenie płuc u osób z COVID-19 może skutkować pozostawieniem blizn w płucach. Płuca mogą nie powrócić szybko do swojej pełnej sprawności. Dolegliwości takie jak duszność, osłabienie, mniejsza tolerancja wysiłku, w niektórych przypadkach utrzymują się miesiącami od zakażenia koronawirusem.

Dr Panagis Galiatsatos, ekspert w dziedzinie chorób płuc z Johns Hopkins Bayview Medical Center, uważa, że rokowania w przypadku zapalenia płuc po zakażeniu koronawirusem zależą od trzech czynników:

• nasilenia choroby – w łagodnych przypadkach zakażenia koronawirusem choroba rzadziej powoduje trwałe blizny na płucach,
• stanu zdrowia – jeśli nie ma chorób takich jak POChP, choroby serca, to ryzyko groźnych powikłań jest mniejsze niż w przypadku ich istnienia,
• leczenia – jeśli leczenie nie jest opóźnione i pacjent ma właściwą opiekę, to można ograniczyć uszkodzenia płuc nawet u ciężko chorych pacjentów.

Zapalenie płuc przy koronawirusie – zapobieganie

Głównym sposobem zapobiegania zapaleniu płuc w wyniku COVID-19 jest przyjęcie szczepionki przeciw koronawirusowi. Ponadto należy stosować się do ważnych zasad: 

• leczyć choroby podstawowe zgodnie z zaleceniami i kontrolować ważne parametry (np. poziom cukru przez diabetyków),
• unikać kontaktu z osobą zakażoną koronawirusem,
• regularnie myć ręce i używać środków do dezynfekcji,
• nosić maseczkę w miejscach, gdzie przebywają inni ludzie,
• ograniczyć dotykanie twarzy, okolicy ust, nosa i oczy przed umyciem rąk,
• zostać w domu w okresie zwiększonej zachorowalności,
• zdrowo się odżywiać i przyjmować odpowiednią ilość płynów.

W przypadku wystąpienia zakażenia, aby uniknąć zapalenia płuc, należy pozostać w domu, odpoczywać, nawadniać organizm, a w razie zauważenia objawów zapalenia płuc, niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Jeśli pojawi się duszność, trzeba zadzwonić po karetkę pogotowia. 

Źródła:
P. Galiatsatos, COVID-19 Lung Damage, Johns Hopkins Medicine,
A.H. Attaway, Severe covid-19 pneumonia: pathogenesis and clinical management, British Medica Journal, https://www.bmj.com/content/372/bmj.n436,
L. Gattinoni i inni, COVID-19 pneumonia: pathophysiology and management, European Respiratory Review 2021 doi: 10.1183/16000617.0138-2021,
M. Stelmach, Zapalenie płuc w przebiegu COVID-19 – wskazówki diagnostyczne i teraputyczne, Pulmunologia Termiedia.

Czytaj także:Czy można mieć koronawirusa (COVID-19) bez gorączki?Ból głowy a koronawirus. Kiedy ten objaw oznacza COVID-19?Katar a koronawirus – najważniejsze informacjeNietypowe objawy koronawirusa – 7 zaskakujących symptomów COVID-19Koronawirus a biegunka – ważny objaw, którego nie powinniśmy lekceważyćKoronawirus. Co robić, gdy doszło do zakażenia lub wystąpią objawy COVID-19Koronawirus a grypa – jak odróżnić objawy?Jak leczyć łagodne zakażenie koronawirusem w domu? Leki i naturalne sposoby na COVID-19Koronawirus a ciąża. Najważniejsze fakty o COVID-19 w ciąży

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!