Spis treści:
- Swędzenie stóp – przyczyny
- „Stopa sportowca”, czyli grzybica stóp
- Alergia kontaktowa
- Egzema potnicowa
- Łuszczyca
- Ukąszenia owadów
- Swędzenie psychogenne
- Inne choroby
Swędzenie stóp – przyczyny
Swędzenie skóry stóp bywa bardzo dolegliwe i powoduje dyskomfort. Mogą mu towarzyszyć wysypka, łuszczenie skóry, pieczenie, ból i dziwne objawy czuciowe (parestezje, przeczulica, niedoczulica).
Swędzenie stóp może mieć różne przyczyny, dlatego w niektórych przypadkach trudno zidentyfikować powód świądu. Swędzenie stóp może wynikać z przyczyn dermatologicznych (na skórze widać zmiany chorobowe), psychogennych (na skórze mogą być widoczne jedynie zadrapania spowodowane nadmiernym drapaniem), neuropatycznych (gdy powodem są uszkodzenia nerwów) oraz ogólnych (kiedy swędzenie wynika z choroby organizmu, np. schorzenia tarczycy lub cukrzycy).
Do możliwych przyczyn swędzenia stóp należą:
- „stopa sportowca”, czyli grzybica stóp,
- alergia kontaktowa,
- egzema potnicowa,
- łuszczyca,
- ukąszenia owadów,
- czynniki psychogenne,
- inne choroby (np. tarczycy, cukrzyca, nowotwór).
Czytaj też: 10 przyczyn swędzenia skóry głowy
„Stopa sportowca”, czyli grzybica stóp
Swędzenie stóp jest jednym z głównych objawów grzybicy stóp, zwanej „stopą sportowca” wywołanej przez dermatofity. Zmiany pojawiają się początkowo między małym palcem stopy i czwartym palcem. Oprócz świądu występują:
- zaczerwienie skóry,
- łuszczenie skóry,
- pękanie skóry.
Choroba może rozprzestrzenić się na pozostałe palce i podeszwę stopy.
Aby zapobiec swędzeniu stóp i pozostałym objawom grzybicy, należy zastosować preparaty na grzybicę stóp dostępne w aptece bez recepty, w formie maści, pudrów, żelów. Hamują rozwój dermatofitów i niszczą je. Z domowych środków na swędzenie stóp przy grzybicy polecana jest kąpiel z olejkiem drzewa herbacianego. Jeśli nie pomagają preparaty dostępne bez recepty, należy udać się do lekarza rodzinnego lub dermatologa.
Czytaj: Grzybica paznokci
Bardzo ważne w grzybicy stóp jest zapobieganie. Narażone są szczególnie osoby korzystające z basenów i publicznych pryszniców. Znaczenie mają też czynniki genetyczne, skłonność do egzemy i alergii, obniżona odporność oraz nadmierne pocenie się stóp (wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów). W zapobieganiu grzybicy stóp przydatnych jest kilka zasad:
- Dokładne osuszanie stóp po kontakcie z wodą.
- Noszenie wygodnych butów, nie za ciasnych.
- Stosowanie profilaktycznie preparatów zapobiegających grzybicy - do butów i na stopy.
- Zakładanie klapek podczas korzystania z basenów, wspólnych pryszniców i przebieralni.
- Zdejmowanie butów tak często, jak to możliwe.
- Pranie skarpet w wysokiej temperaturze.
Alergia kontaktowa
Swędzenie stóp bywa objawem miejscowej alergii (wyprysku alergicznego kontaktowego), np. na wełnę czy kosmetyk. Aby wyleczyć świąd, należy wyeliminować czynnik, który może powodować reakcję skórną. Na zmiany nałożyć maść, żel lub krem przeciwhistaminowy dostępny w aptece bez recepty. Jeśli swędzenie stóp w ciągu kilku dni nie ustąpi, należy zgłosić się do dermatologa. Czasami konieczne jest miejscowe zastosowanie glikokortykosteroidów.
Egzema potnicowa
Swędzenie stóp może być objawem tzw. egzemy potnicowej (inaczej wyprysku potnicowego). Ta dermatoza charakteryzuje się zmianami występującymi na podeszwach stóp (ale też na dłoniach), które nasilają się pod wpływem potu. Stąd częściej dolegliwości pojawiają się latem. Na skórze można zauważyć niewielkie swędzące pęcherzyki wypełnione płynem. Niestety czynniki wywołujące egzemę potnicową na ogół są trudne do określenia. W leczeniu stosuje się miejscowe glikokortykosteroidy, a w łagodzeniu świądu doustne leki przeciwhistaminowe.
Więcej: Egzema u dorosłych i dzieci
Łuszczyca
Przyczyną swędzenia stóp może być łuszczyca. Jest to choroba niezaraźliwa, która powoduje łuszczące się zmiany skórne i zaczerwienienie skóry.
W leczeniu łuszczycy skóry stóp w pierwszej fazie stosuje się leki złuszczające na bazie kwasu salicylowego i mocznika, następnie inne leki, np. ditranol, retinoidy, glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny.
Zastosowanie mają też zabiegi fototerapii, a czasami leczenie ogólne (leki doustne).
Zioła polecane w leczeniu domowym to np. rumianek, skrzyp lub ostropest plamisty. Pomocne mogą być kąpiele w słonej wodzie oraz emolienty.
Ukąszenia owadów
Gdy skóra stóp swędzi i pojawiają się na niej ukąszenia, to może wskazywać na obecność pluskwy domowej. Jest to trudny do wytępienia szkodnik, który atakuje człowieka podczas snu.
Aby złagodzić swędzenie po ukąszeniach owadów, należy sięgnąć po lek przeciwhistaminowy do stosowania miejscowego. A jeśli problem nie ustąpi, trzeba udać się do lekarza. Przede wszystkim jednak konieczne jest usunięcie pluskwy z domu.
Czytaj: Ugryzienie pluskwy - jak wygląda?
Swędzenie psychogenne
Jeśli swędzenie stóp nie występuje wraz ze zmianami skórnymi i pacjent nie ma choroby, która mogłaby powodować świąd, można podejrzewać podłoże psychologiczne. Swędzenie skóry, w tym skóry stóp, mogą powodować: zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne lub schizofrenia. Świąd psychogenny częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, szczególnie w wieku 35-45 lat.
W takich przypadkach, aby wyleczyć swędzenie stóp, chory powinien udać się na konsultację do psychiatry lub psychoterapeuty. Terapią powinny być objęte zaburzenia, które powodują objaw świądu. Skutecznie może zadziałać psychoterapia, ale czasami konieczne jest też leczenie farmakologiczne.
Inne choroby
Gdy przyczyną swędzenia stóp nie jest schorzenie dermatologiczne, należy wykonać podstawowe badania: morfologię, poziom glukozy, parametry pracy nerek, wątroby i tarczycy. Świąd bywa objawem wielu różnych chorób.
Stopy mogą swędzieć przy cukrzycy, szczególnie gdy poziom glukozy nie jest prawidłowo kontrolowany. Cukrzyca prowadzi też z czasem do uszkodzenia nerwów obwodowych (tzw. neuropatii cukrzycowej), a w rezultacie chory odczuwa różne zaburzenia czuciowe w obrębie stóp i dłoni, jak parestezje czy niedoczulica.
Czytaj też: Stopa cukrzycowa
Na swędzenie stóp czasami uskarżają się pacjenci z chorobami nerek lub wątroby. Jest to spowodowane odkładaniem się toksycznych związków w organizmie, które nie mogą być sprawnie usuwane.
Skóra swędzi również przy chorobach tarczycy. Niedoczynność tarczycy poprzez zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu powoduje przesuszenie skóry i jej swędzenie.
Swędzenie skóry występuje przy niektórych nowotworach, np. chłoniaku lub białaczce. Na podeszwie stóp może umiejscowić się też najgroźniejszy nowotwór skóry – czerniak. On także może powodować swędzenie. Więcej: Jak wygląda czerniak?
Aby w tych przypadkach wyleczyć świąd, należy leczyć chorobę podstawową. Terapia zależy od ustalonego rozpoznania. Może to być w przypadku cukrzycy przyjmowanie insuliny lub leków przeciwcukrzycowych, w przypadku raka chemioterapia, radioterapia i/lub leczenie operacyjne. Jeśli zauważamy oprócz swędzenia skóry inne niepokojące objawy, zawsze powinniśmy zgłosić je lekarzowi.
Więcej na podobny temat:
Wysypka – przyczyny wysypki, rodzaje + zdjęcia
Wysypka bostońska – jak wygląda? (zdjęcia)
Wysypka jak kaszka – skąd się bierze?
Domowe sposoby na wysypkę. Jak leczyć uczulenie skórne i inne zmiany?
Wysypka na twarzy - najczęstsze przyczyny, wysypka na twarzy u dziecka
Koronawirus objawy skórne – wysypka, pokrzywka, palce covidowe
Swędzenie skóry - przyczyny i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
