Bostonka – objawy, wysypka, leczenie i zapobieganie infekcji

fot. Adobe Stock, Anucha

Spis treści:

1. Czym jest bostonka?
2. Bostonka — drogi zakażenia
3. Bostonka — objawy u dzieci
4. Wysypka przy bostonce — jak wygląda?
5. Bostonka — objawy u dorosłych
6. Jak długo trwa bostonka?
7. Leczenie bostonki
8. Zapobieganie bostonce

Czym jest bostonka?

Bostonka, nazywana również chorobą bostońską, jest wirusową chorobą zakaźną wieku dziecięcego. Jej prawidłowa nazwa to choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD od Hand, Foot, Mouth Disease) — to w tych miejscach pojawia się charakterystyczna pęcherzykowa wysypka. 

Bostonka najczęściej rozwija się u dzieci do 5. roku życia. Zdarza się, że chorują na nią starsze dzieci, a czasami dorośli. Infekcję wywołują wirusy Coxsackie, należące do grupy enterowirusów. Nazwa „bostonka” pochodzi od miejsca pierwszej epidemii, która objęła Boston. 

Bostonka — drogi zakażenia

Bostonką zarażają się głównie dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli. Wirus przenosi się przez mocz, kał i ślinę, a zatem drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt. Wystarczy, że chore dziecko kichnie na zabawkę (lub rówieśnika) lub nie umyje po skorzystaniu z toalety rąk i pójdzie się bawić z innymi dziećmi. Po 3-5 dni od kontaktu z zakażoną osobą mogą wystąpić objawy infekcji. Szczyt zachorowań przypada na miesiące letnie, ale do zachorowań często dochodzi też późną zimą lub wczesną wiosną. 

Bostonka — objawy u dzieci

Objawy infekcji pojawiają się po okresie wylęgania choroby trwającym 3-5 dni. Początkowo przypominają przeziębienie lub anginę. 

Objawy bostonki to:

• gorączka (38-39°C),
• utrata apetytu,
• ból gardła,
• wysypka — pojawia się w ciągu 2 dni od początku objawów, głównie na dłoniach, podeszwach stóp i w jamie ustnej, 
• złe samopoczucie, 
• ból głowy,
• bóle mięśniowe.

Bostonka trwa około tygodnia (do 10 dni) i jest zazwyczaj łatwo diagnozowana przez lekarza pierwszego kontaktu.

fot. Objawy bostonki/ Ula Bugaieva

Z powodu silnego bólu gardła, który rozwija się po 1-2 dniach gorączki, dziecko często traci apetyt, nie chce przyjmować płynów, ani jedzenia. Jest to sporym problemem i stanowi zagrożenie odwodnieniem.

Wysypka przy bostonce – jak wygląda?

W ciągu dwóch dni od pojawienia się pierwszych objawów na ciele pojawia się wysypka (więcej: wysypka bostońska). Płaskie czerwone lub różowe plamki, które często przekształcają się w wypełnione płynem pęcherze. Z tego powodu chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej można pomylić z ospą wietrzną. Pęcherzyki przy bostonce są bolesne i nieswędzące. Przy ospie wysypka rzadko występuje też na dłoniach i stopach. Taka lokalizacja jest za to typowa dla choroby bostońskiej. W przypadku tej ostatniej pęcherzyki często powstają też w jamie ustnej i wokół ust. W miejscu pęcherzy mogą powstawać bolesne owrzodzenia.

fot. Typowym objawem bostonki jest wysypka na dłoniach, stopach i w jamie ustnej / Adobe Stock,  LoloStock

fot. Objawem bostonki jest wysypka w jamie ustnej, a czasami też wokół ust, fot. Adobe Stock /  Krzysztof

fot. Wysypka na dłoniach to charakterystyczny objaw bostonki / Adobe Stock, o1559kip

Po zniknięciu zmian skórnych czasami dochodzi do późnych objawów, ujawniających się nawet w ciągu kilku tygodni po infekcji. To np. łuszczenie się skóry na dłoniach i stopach. U niektórych osób po chorobie można zauważyć zmiany na płytce paznokciowej w postaci białych linii, może również dojść do rozwarstwiania się paznokci. 

Bostonka — objawy u dorosłych

Bostonka rzadko rozwija się u zdrowych osób dorosłych. Jeżeli już dojdzie do zachorowania, to przebieg infekcji jest zazwyczaj łagodny. Ciężej chorobę mogą przechodzić osoby dorosłe z obniżoną odpornością. Zwykle zarażają się od dzieci. Choroba przebiega podobnie jak u dzieci, ale objawy mogą być u osób z zaburzeniami odporności cięższe i mogą utrzymywać się dłużej.

Bostonka u dorosłych zwykle zaczyna się gorączką, bólem gardła, osłabieniem i brakiem apetytu. Następnie pojawia się wysypka charakterystyczna dla choroby bostońskiej — pęcherze mogą wystąpić w jamie ustnej, na dłoniach i stopach. Zmiany nie swędzą, jednak pęcherze mogą pękać. Ważne, aby ich nie drapać, bo może to skutkować nadkażeniem bakteryjnym. 

Jak długo trwa bostonka?

Bostonka ustępuje w ciągu 7-10 dni. Długość trwania objawów jest podobna u dorosłych i dzieci. Okres inkubacji wirusa dodatkowo wynosi od 3 do 5 dni — zanim pojawią się pierwsze objawy. 

Jak długo chory na bostonkę zaraża?

Osoba chorująca na bostonkę zaraża do czasu, aż na jej ciele przyschną wszystkie pęcherzyki. Wirus jest usuwany z ciała jeszcze przez długi czas po wyzdrowieniu. Fragmenty patogenu znajdowano w kale chorych nawet po kilku tygodniach.

Leczenie bostonki

Bostonka to samoograniczająca się choroba wirusowa, dlatego leczenie ma na celu przede wszystkim łagodzenie objawów. Jeśli dziecko ma gorączkę, podawaj mu dużo napojów (najlepiej letniej wody). A w razie potrzeby zastosuj leki przeciwgorączkowe z paracetamolem. Poza tym chory powinien odpoczywać, a pomieszczenie, w którym przebywa, powinno być wietrzone.

Z powodu pęcherzyków w jamie ustnej dziecko może mieć trudności z jedzeniem. Nie zmuszaj go do niego, a jedynie proponuj letnie, delikatne, niekwaśne potrawy, np. kisiel, zupę krem z kurczaka i marchewki, kaszkę na mleku.

Pęcherzyków w wysypce bostońskiej nie wolno przekłuwać ani rozdrapywać. Może to doprowadzić do ich nadkażenia przez bakterie, wówczas konieczne będzie leczenie antybiotykiem. 

W przypadku podejrzenia bostonki u dziecka należy skonsultować się z pediatrą, aby lekarz wykluczył inne choroby, którym towarzyszy wysypka (np. odrę, różyczkę czy ospę).

Zapobieganie bostonce

Bostonka jest bardzo zakaźna, ale można spróbować uchronić przed nią dzieci. W tym celu należy:

• Dbać o higienę – często myj dziecku ręce, przebieraj je od razu po powrocie ze żłobka czy przedszkola (i pierz ubrania), a także czyść środkiem antybakteryjnym jego zabawki.
• Unikać korzystania z cudzych sztućców, ręczników i innych rzeczy osobistych. Należy też unikać picia z czyjegoś kubeczka.
• Unikać tłumów – gdy słyszysz, że w okolicy występują zachorowania na bostonkę, nie zabieraj dziecka na sale zabaw, do kina czy na zakupy do hipermarketu.
• Odżywiać się zdrowo – właściwa dieta wzmacnia naturalną odporność człowieka. 
• Dezynfekować i czyścić powierzchnie i przedmioty używane przez chorego na bostonkę.

Nie istnieje szczepionka przeciwko wirusowi wywołującego bostonkę.  

Czytaj także:
Wysypka przy mononukleozie – jak wygląda, kiedy występuje, jak się ją leczy?
Jak wygląda wysypka alergiczna? Sposoby leczenia uczulenia na skórze
Jednym z objawów sepsy jest wysypka. Oto, jak wygląda

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!