Zgaga (z łac. pyrosis) – objaw chorobowy w postaci bolesnego pieczenia, zlokalizowany za mostkiem w tzw. dołku sercowym, opisywany zwykle jako palenie. Ból towarzyszący zgadze może promieniować w różne strony, np. do gardła, barku, pleców czy szczęki. Zgaga może przytrafić się każdemu po obfitym posiłku, leżeniu po jedzeniu czy po pikantnej potrawie, ale może też występować regularnie i wymagać diagnostyki i leczenia. Sprzyjają jej palenie papierosów i picie alkoholu. Zgaga jest częstym objawem choroby refluksowej przełyku.
Spis treści:
- Co na zgagę? Leki i domowe sposoby
- Zgaga w ciąży
- Zgaga - objawy
- Zgaga - przyczyny pieczenia w przełyku
Co na zgagę? Leki i domowe sposoby na pieczenie w przełyku
Jeśli zgaga pojawia się od czasu do czasu, nie jest raczej przejawem poważnej choroby. W takich sytuacjach ulgę przynoszą leki dostępne bez recepty, które zobojętniają kwas solny i osłaniają błonę śluzową (związki wapnia, magnezu, glinu, kwas alginowy). Takie środki dodatkowo zmniejszają ilość gazów w żołądku, więc niwelują uczucie przepełnienia. Leki na zgagę nie powinny być nadużywane. Powinno się je stosować zgodnie z zaleceniami producenta.
Jeżeli zgaga występuje regularnie, pieczenie i ból w przełyku lub za mostkiem pojawiają się często, to może świadczyć o chorobie refluksowej przełyku. Wówczas oprócz leków wyżej wymienionych - zobojętniających kwas solny, lekarz przepisuje leki hamujące wydzielanie kwasu solnego (inhibitory pompy protonowej, w skrócie IPP)
Domowe sposoby na zgagę
Zanim sięgniemy po leki, powinniśmy przede wszystkim zmienić nawyki, które sprzyjają zgadze. Należy:
- Unikać picia napojów zawierających kofeinę (kawa, herbata, napoje typu cola) - mogą podrażniać śluzówkę przełyku i rozluźniać dolny zwieracz przełyku, podobnie jak napoje gazowane (dwutlenek węgla może działać na dolny zwieracz przełyku tak samo jak zbyt obfity posiłek).
- Unikać sytuacji, w których zgaga nasila się – po jedzeniu niewskazane jest leżenie ani długie schylanie. Lepiej zrezygnować z ciasnych ubrań i pasków. Po jedzeniu warto pójść na spacer.
- Jeść często, ale małe porcje, najlepiej 5-6 niewielkich posiłków.
- Pić dużo wody (niegazowanej i niskosodowej), ale nie bezpośrednio po posiłku, powinniśmy odczekać przynajmniej kwadrans. Oprócz wody mogą być też herbatki ziołowe, szczególnie pomocne są rumianek, melisa, mięta.
- Jadać dania lekkostrawne (gotowane na parze, pieczone, a nie smażone). Dania o dużej zawartości tłuszczu powodują opóźnienie opróżniania żołądka, co nasila dolegliwości związane ze zgagą.
- Zrezygnować z jedzenia wysoko przetworzonych gotowych dań (zupek w proszku, dań instant).
- Unikać posiłków bardzo zimnych i bardzo gorących.
- Zjadać ostatni posiłek nie później niż 2 godziny przed snem.
Do złagodzenia zgagi warto wypróbować niektóre zioła, np. melisę, imbir, lukrecję czy rumianek. Napar z melisy działa przede wszystkim uspokajająco. Stres i napięcie sprzyjają wytwarzaniu kwaśnego soku żołądkowego, a co za tym idzie, zwiększają ryzyko zgagi. Na zgagę melisę należy pić regularnie (2 razy dziennie). Polecany jest także napar z imbiru. Zawarte w tej roślinie składniki wspomagają trawienie i zmniejszają skurcze. Herbata z lukrecji, nagietka lub rumianek także zwalczają zgagę. Jeśli się przejedliśmy, to warto sięgnąć po miętę lub ziele dziurawca, które odciążą żołądek, przyspieszając proces trawienia.
Z produktów ogólnodostępnych na problem pieczenia za mostkiem można wypróbować sodę oczyszczoną z wodą. Soda neutralizuje kwas solny w żołądku i łagodzi wzdęcia (działa wiatropędnie). Wystarczy wymieszać płaską łyżeczkę sody w szklance wody i wypić. Sody nie powinny stosować osoby na diecie niskosodowej.
Inny skuteczny naturalny lek na zgagę to migdały. Migdały neutralizują nadmiar kwasu w żołądku. Gdy pojawi się zgaga, można również sięgnąć po siemię lniane - należy łyżkę mielonego siemienia zalać gorącą wodą i pozostawić pod przykryciem na 15 minut, a następnie wypić gęsty kleik małymi łykami.
Zgaga w ciąży
Zgaga, pieczenie, zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku to powszechne objawy występujące w czasie ciąży. Szacuje się, że na zgagę z I trymestrze ciąży cierpi 22% kobiet, a w III trymestrze ponad 70% ciężarnych.
Zgaga na początku ciąży to skutek działania progesteronu, rozluźniającego mięśnie przewodu pokarmowego. W konsekwencji kwasy żołądkowe z enzymami trawiennymi (pepsyną), cofają się z żołądka do przełyku, wywołując dolegliwości. W kolejnych miesiącach ciąży zgaga pojawia się na skutek zwiększonego ucisku macicy na żołądek – powoduje wypychanie z niego treści pokarmowej do przełyku.
W przypadku wystąpienia zgagi w ciąży najbezpieczniejsze będą domowe sposoby na zgagę, np.:
- zjedzenie garści migdałów (mają odczyn zasadowy i zobojętniają kwas solny),
- wypicie szklanki ciepłego mleka (o zawartości tłuszczu 1,5%),
- wypicie kleiku z siemienia lnianego (łyżeczkę siemienia lnianego należy zalać 1/2 szklanki wrzątku, ostudzić i wypić).
Zgaga - objawy
Symptomy zgagi są dość łatwe do rozpoznania, jednak czasem mogą być mylące i sugerować np. problemy z sercem. Objawami zgagi są:
- odczuwanie pieczenia, gorzkiego smaku lub piekącego bólu za mostkiem i/lub w przełyku,
- ból w nadbrzuszu,
- promieniowanie bólu, np. do szyi, barku, pleców, żuchwy,
- cofanie się kwaśnej treści z żołądka.
Gdy pieczenie za mostkiem lub w przełyku dokucza regularnie i często, konieczne jest wykonanie badań diagnostycznych, przede wszystkim gastroskopii. Dzięki niej lekarz może obejrzeć śluzówkę żołądka i dwunastnicy, może też od razu pobrać wycinki do badania. Badanie wycinka może również potwierdzić obecność bakterii Helicobacter pylori, bakterii odpowiedzialnej za wrzody żołądka.
Zgaga – przyczyny pieczenia w przełyku
Zgaga jest głównym objawem choroby refluksowej przełyku. Ale jej możliwych przyczyn jest więcej. Należą do nich:
- potrawy, napoje, nawyki stymulujące produkcję soku żołądkowego,
- obfite ciężkostrawne posiłki, przejadanie się,
- u małych dzieci niedojrzałość układu trawiennego,
- otyłość,
- ciąża,
- nietolerancja pokarmowa i alergia pokarmowa,
- niestrawność,
- przepuklina rozworu przełykowego,
- zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
- wrzody żołądka i/lub dwunastnicy,
- palenie papierosów,
- nadmierne picie alkoholu.
Zgaga powstaje wtedy, gdy mięśnie dolnego zwieracza przełyku oddzielające przełyk od żołądka są rozluźnione i zwiotczałe, pozwalając pokarmowi i sokom żołądkowym cofać się z żołądka do przełyku.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 31.05.2017
Więcej artykułów na temat problemów trawiennych:
Biegunka (rozwolnienie) - najczęstsze przyczyny i leczenie
Trawienie - ile trwa i jak przebiega proces trawienia krok po kroku?
Brzuch jak balon, czyli jak sobie radzić ze wzdęciami?
Zaparcia – przyczyny i leczenie
Domowe sposoby na lepsze trawienie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
