Spis treści:
- Czym jest katar?
- Katar infekcyjny
- O czym świadczy kolor kataru?
- Jak szybko wyleczyć katar?
- Domowe sposoby na katar
- Jak zapobiegać katarowi?
- Katar u dziecka
- Katar w ciąży
- Katar zatokowy
- Katar sienny
Czym jest katar?
Katar, czyli nieżyt nosa, jest stanem zapalnym błony śluzowej nosa spowodowanym czynnikami niealergicznymi lub alergicznymi. Objawia się wypływem wydzieliny z nosa o różnej gęstości i zabarwieniu, swędzeniem nosa, obrzękiem błony śluzowej i uczuciem zatkania nosa.
Katar najczęściej towarzyszy ostrej infekcji wirusowej, ale może też pojawić się, gdy jemy pikantną potrawę, nagle zmieniamy temperaturę otoczenia, działają na nas czynniki drażniące, jak dym papierosowy lub substancje uczulające.
Katar infekcyjny
Katar najczęściej jest wynikiem działania wirusów powodujących przeziębienie lub grypę, zwłaszcza rynowirusów, adenowirusów, a także wirusów grypy i paragrypy. Rzadziej przyczyną są bakterie, np. S. pneumoniae (pneumokoki).
Katar przy przeziębieniu zaczyna się nagle. Najpierw wydzielina z nosa jest wodnista i przezroczysta, następnie gęstnieje i zmienia kolor. Katar zaczyna ustępować w ciągu 5 dni. Jeżeli trwa dłużej i staje się intensywniejszy, należy zgłosić się do lekarza, gdyż mogło dojść do nadkażenia bakteryjnego.
Katar infekcyjny dokucza szczególnie jesienią i zimą, kiedy spada odporność a warunki sprzyjają rozprzestrzenianiu się chorobotwórczych drobnoustrojów.
O czym świadczy kolor kataru?
Katar możemy oceniać nie tylko na podstawie jego konsystencji. Ważna jest także jego barwa. Nie zawsze jest taki sam: czasem jest gęsty i wymaga rozrzedzenia (sposoby na rozrzedzenie kataru), innym razem wodnisty.
Trzeba zaznaczyć, że kolor kataru może świadczyć o jego różnym pochodzeniu:
- katar żółty wskazuje na infekcję bakteryjną lub wirusową bądź zapalenie zatok,
- katar biały i wodnisty oznacza alergię lub początek ostrej infekcji,
- katar czerwony może świadczyć o uszkodzeniu błony śluzowej.
fot. Ula Bugaieva
Jak szybko wyleczyć katar?
Powszechnie uważa się, że leczony katar trwa tydzień, a nieleczony – 7 dni. I jest w tym sporo prawdy, ponieważ nie powstało jeszcze lekarstwo likwidujące ten objaw choroby. Udowodniono jednak, że stosując preparaty z cynkiem lub jeżówką, można skrócić czas trwania objawów przeziębienia, w tym kataru. Aby złagodzić katar, udrożnić nos i poprawić samopoczucie, można sięgnąć po metody farmaceutyczne (tabletki, spraye, maści, krople do nosa) lub metody domowe, jak inhalacje, ziołowe napary i nawilżanie powietrza.
W aptekach mamy do wyboru mnóstwo środków, w tym tabletek na katar. Wiele z nich to skuteczne preparaty bez recepty, takie jak:
- leki z ksylometazoliną lub oksymetazoliną,
- leki przeciwhistaminowe,
- leki z pseudoefedryną.
Warto pamiętać, że trzeba być bardzo ostrożnym podczas stosowania kropli na katar obkurczających naczynia błony śluzowej nosa - używane zbyt długo mogą skutkować polekowym nieżytem nosa. Maksymalny zalecany czas ich stosowania wynosi 5 dni.
Domowe sposoby na katar
Do najpopularniejszych domowych sposobów na katar, należą inhalacje. Można do nich dodać kilka kropel olejku eterycznego, np. lawendowego, eukaliptusowego czy rozmarynowego. Inhalacje rozrzedzają wydzielinę i pomagają się jej pozbyć, dzięki czemu łagodzą katar.
Innymi polecanymi sposobami są: wdychanie lub jedzenie chrzanu, syrop z czosnku i cebuli lub czerwonej kapusty, kąpiele z olejkami eterycznymi, nawilżanie powietrza, woda utleniona na katar i zatoki oraz ciepłe okłady.
Należy pamiętać, że w rzadkich przypadkach katar może świadczyć o poważnej chorobie, więc jeśli oprócz nieżytu nosa obserwujemy u siebie inne objawy, np. uporczywy kaszel, gorączkę, ból gardła, głowy, mięśni i stawów, odwiedźmy lekarza pierwszego kontaktu. Bywa także, że możemy mieć do czynienia z katarem przewlekłym, który wymaga wizyty u laryngologa.
Jak zapobiegać katarowi?
W przypadku nieżytu nosa warto w okresie jesienno-zimowych przeziębień zastosować klika prostych zasad, które wspomagają odporność organizmu:
- chodzić regularnie na długie spacery (przejść chociaż ok. 6000 kroków),
- starać się znaleźć 15 minut do pół godzinny dziennie czasu na relaks i ćwiczenia oddechowe,
- stosować odpowiednie preparaty ochronno-lecznicze do nosa na bazie kwasu hialuronowego (który wspomaga wiązanie wody i pozwala utrzymać odpowiednie nawilżenie śluzówki nosa, przyczynia się on również do regeneracji błony śluzowej nosa),
- przynajmniej raz na dwa tygodnie robić inhalację dróg oddechowych,
- wietrzyć często mieszkanie,
- pamiętać o dostosowaniu ubioru do pogody na dworze, nie przegrzewać się,
- nawilżać odpowiednio mieszkanie oraz starać się utrzymywać temperaturę ok. 20-22°C,
- pić herbatę z miodem i cytryną, jeść witaminę C, najlepiej w naturalnej postaci.
Katar u dziecka
Nieżyt nosa jest zawsze nieprzyjemnym problemem, jednak szczególnie uciążliwy bywa u dzieci, które nie potrafią same wydmuchać nosa. Katar u niemowlaka może w rezultacie prowadzić nawet do zapalenia płuc. Jeśli więc się przedłuża i towarzyszy mu gorączka, lepiej udać się do pediatry.
Przy nieżycie nosa dziecku – poza lekami przepisanymi przez lekarza – pomogą też:
- wietrzenie pomieszczenia, w którym przebywa,
- pojenie,
- rozgrzewanie pleców i stóp maściami zawierającymi olejki eteryczne,
- inhalacje.
Na katar u dziecka warto zastosować także domowe inhalacje, które pomogą udrożnić nos, a także oczyszczać go samodzielnie za pomocą aspiratora.
Katar w ciąży
Dla kobiet spodziewających się dziecka infekcja wirusowa czy bakteryjna to potencjalne zagrożenia. W tym czasie należy ostrożnie podchodzić do leczenia, a wszelkie leki stosować pod kontrolą lekarską, szczególnie w pierwszym trymestrze.
Na katar w ciąży odradza się sięgać po niesteroidowe leki przeciwzapalne, odradzane jest też przyjmowanie kropli hamujących katar, zawierających obkurczające substancje czynne.
Do substancji dozwolonych zalicza się natomiast paracetamol, który działa przeciwgorączkowo i przeciwbólowo, a także roztwory soli fizjologicznej lub morskiej.
Katar zatokowy
Zapalenie zatok wiąże się zwykle z katarem, który w nich zalega. Rozpoznamy je po gęstej wydzielinie spływającej po gardle, zatkanym nosie i bólu głowy pojawiającym się przy pochylaniu się. Domowe sposoby na katar zatokowy to m.in.: ziołowe inhalacje, maści rozgrzewające.
Katar sienny
Katar może mieć związek z alergią, na przykład na pyłki roślin albo alergeny domowe, jak roztocza kurzu lub sierść zwierząt. Nazywany jest wówczas katarem siennym albo alergicznym nieżytem nosa.
Taki rodzaj kataru jest zapalną reakcją błony śluzowej na kontakt z alergenami. Dolegliwość może – w zależności od tego, co nas uczula – trwać kilka tygodni w roku albo nawet cały rok. Także nasilenie kataru związanego z alergią bywa różne: od lekkiego (katar sienny łatwo pomylić z infekcyjnym), aż po naprawdę dokuczliwy, któremu towarzyszą łzawienie oczu, swędzenie nosa i obrzęki.
W przypadku wystąpienia takich objawów, należy udać się do alergologa. W razie potrzeby specjalista zaleci odczulanie i inne sposoby na katar sienny. Leczenie kataru siennego polega na przyjmowaniu leków przeciwhistaminowych, a czasami donosowo glikokortykosteroidów.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 01.02.2019.
Więcej o katarze:Jak leczyć katar u noworodka?Żółty, zielony czy czerwony, czyli o czym świadczy kolor kataru?8 ciekawostek, które pozwolą ci wyleczyć katar!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
