Skuteczne leczenie przeziębienia obejmuje przyjmowanie leków przeciwgorączkowych, przeciwzapalnych, napotnych, obkurczających naczynia śluzówki nosa i wspomagających odporność. Zalecany jest także odpoczynek i spożywanie dużej ilości ciepłych napojów. Najlepsze są herbaty ziołowe, np. z lipy, jeżówki, szałwii, rumianku, maliny i dzikiej róży. Pomogą też inne naturalne metody: płukanki ziołowe i z solą na ból gardła, czosnek, syrop z cebuli z miodem oraz inhalacje i nawilżanie powietrza.
Spis treści:
- Przeziębienie – objawy i czas trwania
- Skuteczne leki na przeziębienie
- Domowe sposoby na przeziębienie
- Co na przeziębienie w ciąży
Przeziębienie – objawy i czas trwania
Przeziębienie, nazywane też ostrym zapaleniem górnych dróg oddechowych, to zespół objawów wywoływany przez wirusy. Najczęstszą przyczyną są rynowirusy (znanych jest ponad 200 typów tych drobnoustrojów), rzadziej przez koronawirusy, wirusy grypy lub grypy rzekomej, enterowirusy, adenowirusy lub wirusa RSV.
Przeziębienie objawia się:
- bólem gardła,
- katarem,
- kaszlem,
- przekrwieniem nosa,
- ogólnym osłabieniem i bólami mięśni,
- podwyższoną temperaturą.
Rozwój przeziębienia jest szybki. Od zarażenia do pojawienia się objawów dochodzi zwykle w ciągu 48 godzin. Przeziębienie trwa na ogół od 7 do 10 dni i samoistnie ustępuje.
Przeziębienie to powszechna infekcja. Dzieci w wieku przedszkolnym chorują średnio 6-7 razy w ciągu roku, a część z nich (ok. 10-15%) nawet ponad 12 razy w ciągu roku. Wraz z wiekiem układ immunologiczny człowieka nabywa większej odporności na wirusy wywołujące przeziębienie. Większość osób dorosłych na przeziębienie choruje 2-3 razy w ciągu roku.
Infekcje przeziębieniowe występują przez cały rok, jednak nasilenie zachorowań przypada na sezon jesienno-zimowy.
Katar, ból zatok, gorączka nie muszą nas kierować od razu do lekarza. Jeżeli dolegliwości utrzymują się dłużej niż 10-14 dni, wtedy konieczna jest wizyta w przychodni.
Pomocy medycznej należy szukać również wtedy, gdy pojawiła się duszność, świszczący oddech, gorączka utrzymuje się kilka dni, odkrztuszana jest ropna wydzielina, pojawił się silny i nieustępujący ból głowy, ból ucha, ból zatok.
Niepokojącym sygnałem jest także nasilenie się objawów po 5-6 dniach od ich rozpoczęcia. „Maskowanie” problemu lekami przeciwbólowymi, może tylko bardziej narazić chorego na poważne konsekwencje zdrowotne.
W przeważającej większości przypadków przeziębienie można leczyć w domu zarówno środkami farmakologicznymi z apteki, jak i domowymi sposobami.
Skuteczne leki na przeziębienie
W przeziębieniu stosuje się leczenie objawowe i poprawiające odporność. Spektrum patogenów, które mogą być przyczyną infekcji, jest tak szerokie, że nie opracowano dotąd skutecznego leku, który wyeliminowałby źródło choroby.
Leczenie przeziębienia jest więc wielopłaszczyznowe: stosuje się leki na różne objawy choroby, jak katar, gorączkę, kaszel czy ból gardła.
Leki na katar
Katar jest najbardziej charakterystycznym objawem przeziębienia. Jest on na ogół mniej nasilony przy innych chorobach wirusowych, np. grypie.
Aby zmniejszyć katar w trakcie przeziębienia, zastosuj leki z pseudoefedryną albo leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa (ksylometazolina, oksymetazolina, difenhydramina, nafazolina) oraz roztwory izotoniczne i hipertoniczne do nosa (NaCl). Możesz również przeprowadzać 2 razy dziennie płukanie nosa i zatok gotowym zestawem dostępnym w aptekach.
Leki na katar mogą być dostępne w formie sprayów do nosa, kropli do nosa, tabletek, kapsułek lub proszku do rozpuszczenia w wodzie. Często występują w preparatach złożonych, np. w połączeniu z lekiem przeciwgorączkowym lub przeciwzapalnym.
Większości leków na katar nie wolno stosować zbyt długo. Kuracja na ogół powinna trwać 3-5 dni. Dłuższe stosowanie upośledza działanie śluzówki nosa i prowadzi do nadmiernego zagęszczenia wydzieliny. Pseudoefedryna może też powodować ogólne działania niepożądane tj.: nerwowość, zaburzenia rytmu serca oraz nadmierne pobudzenie.
Leki na gorączkę
Podczas przeziębienia może ci dokuczać gorączka i ból głowy oraz mięśni. Aby złagodzić ten objaw, zastosuj:
- lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy bez recepty (paracetamol),
- leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe bez recepty (np. ibuprofen, naproksen lub kwas acetylosalicylowy, czyli potocznie aspiryna - pamiętaj, że aspiryna nie może być podawana dzieciom poniżej 12. roku życia),
Rynek leków bez recepty oferuje różne rodzaje preparatów przeciwbólowych (przeczytaj też: Jakich leków przeciwbólowych nie można łączyć). Pamiętaj, że nawet uważany za najbezpieczniejszy lek przeciwbólowy - paracetamol, może być śmiertelnie groźny, gdy go przedawkujemy. Nie wolno go również łączyć z alkoholem, gdyż wzmaga toksyczne działanie na wątrobę. W przypadku stosowania każdego leku lub suplementu podstawą jest czytanie ulotki i przestrzeganie zalecanych dawek.
Tabletki na ból gardła
Ból gardła podczas przeziębienia jest najsilniejszy na początku choroby. Aby złagodzić podrażnienie, drapanie i suchość gardła, możesz sięgnąć po tabletki o różnym mechanizmie działania.
Skuteczne tabletki na ból gardła to przede wszystkim:
- tabletki o działaniu przeciwzapalnym: z salicylanem choliny, flurbiprofenem, benzydaminą,
- tabletki działające odkażająco i bakteriobójczo: z chlorkiem cetylpirydyny, ambazonem czy amylometakrezolem.
Na ból gardła podczas przeziębienia można również stosować spray do gardła ze składnikami aktywnymi: z lidokainą (uśmierza ból), benzydaminą (działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo), cetylpirydyną (odkaża i zabija bakterie) czy amylometakrezolem (odkaża i zabija bakterie). Spray'e do gardła są dostępne bez recepty.
Leki na kaszel
W zależności od rodzaju kaszlu (suchy czy mokry) polecane są inne leki:
- leki przeciwkaszlowe z substancjami takimi jak: kodeina, butamirat lub dekstometrofan,
- leki wykrztuśne np. z: acetylocysteiną, bromheksyną lub ambroksolem.
Leki na kaszel najczęściej występują w formie tabletek lub syropów.
Wspomagająco w przeziębieniu możesz sięgnąć po syropy i tabletki na kaszel o naturalnym składzie. Sprawdzą się preparaty z podbiałem, prawoślazem, tymiankiem, porostem islandzkim, kwiatem czarnego bzu, anyżem lub szałwią.
Leki na poprawę odporności
Podczas przeziębienia organizm potrzebuje dodatkowego wsparcia dla układu immunologicznego. Jeśli chcesz poprawić odporność w trakcie infekcji, sięgnij po preparaty, które mają w składzie pranobeks inozyny lub substancje naturalne, szczególnie jeżówkę lub cynk.
Domowe sposoby na przeziębienie
Domowe metody są często bardzo skuteczne w leczeniu przeziębienia, a substancje pochodzenia naturalnego mogą działać napotnie, zmniejszać ból gardła, katar oraz kaszel.
Wśród polecanych domowych sposobów na przeziębienie są:
- Jeżówka. W badaniach udowodniono, że preparaty jeżówki (łac. echinacea) mogą skracać czas przeziębienia o ok. 1,5 dnia. Podobne efekty przynosi ssanie tabletek cynku w czasie infekcji (powyżej 75 mg na dobę). Badania nie potwierdzają, aby stosowana powszechnie witamina C skracała czas przeziębienia.
- Wygrzanie organizmu. Już przy pierwszych objawach choroby powinno się organizm trzymać w cieple. Pomoże w tym gorąca kąpiel i kołdra.
- Imbir. Pomocna będzie też duża ilość ciepłej herbaty z imbirem, miodem i sokiem malinowym. Możesz również przyrządzić syrop z imbiru. Rozgrzewające i antybakteryjne właściwości imbiru pomogą szybciej uporać się z przeziębieniem (przeczytaj też: imbir na przeziębienie).
- Płukanki z solą lub ziołowe (szałwia, rumianek, tymianek, kora dębu) to najlepszy domowy sposób na ból gardła.
- Na kaszel pomoże syrop z cebuli zalany miodem.
- Gęsi smalec z mlekiem i miodem to polecany ludowy sposób na przeziębienie o działaniu przeciwzapalnym.
- Napary z kwiatów lipy oraz czarnego bzu działają napotnie.
- Kora wierzby - działa podobnie jak aspiryna - przeciwzapalnie. Zawiera związki fenolowe, w tym przede wszystkim salicynę. Nie powinny jej stosować osoby poniżej 12. roku życia, ciężarne oraz chore na astmę i wrzody układu pokarmowego.
- Szałwia lekarska. Ma właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, które są pożądane w czasie przeziębienia (można nią płukać gardło lub pić w postaci herbaty ziołowej). Podobne działanie ma olejek drzewa herbacianego - do stosowania wyłącznie w postaci inhalacji!
- Prawoślaz i babka lancetowata - pomogą w oczyszczaniu dróg oddechowych, na kaszel oraz nawilżająco na śluzówkę nosa i gardła.
- Nawilżanie powietrza wspomaga leczenie przeziębienia, kaszlu i suchości w gardle.
- Przyjmowanie dużej ilości płynów jest niezbędne podczas infekcji, ponieważ w wyniku kataru i gorączki tracimy więcej wody.
- Unikanie palenia papierosów i dymu papierosowego - papierosy wpływają niekorzystnie na przebieg choroby przeziębieniowej.
Co na przeziębienie w ciąży
Ciąża jest przeciwwskazaniem do stosowania wielu leków. W przypadku przeziębienia najlepiej sięgnąć na początku po środki naturalne, a jeśli objawy są nasilone, trzeba skonsultować się z lekarzem. Kobieta ciężarna nie powinna też przyjmować żadnego leku na własną rękę bez uprzedniej konsultacji ze specjalistą.
Na kaszel w ciąży możesz zastosować syrop islandzki i prawoślaz, a także preparaty zawierające wyciąg z czosnku, rutynę oraz cynk. Możesz też pić samodzielnie przygotowany syrop z czosnku, który jest bezpieczny nawet dla dzieci. Bardzo ważne jest nawilżanie powietrza oraz przyjmowanie dużych ilości płynów. Można także w czasie ciąży na przeziębienie, ból gardła i kaszel wykonywać kilka razy dziennie inhalacje parowe lub z soli fizjologicznej za pomocą nebulizatora.
Przeczytaj też: Kaszel w ciąży – leki i domowe sposoby, czy zagraża dziecku
Na przeziębienie w ciąży polecane są herbaty ziołowe z lipy oraz z sokiem z czarnej porzeczki lub malin. Herbata z liści malin jest przeciwwskazana, ponieważ może powodować przedwczesne skurcze macicy.
Uważaj jednak na zawartość cukru w preparatach na przeziębienie, szczególnie jeśli masz cukrzycę. Uważaj również na tymianek i podbiał - według niektórych źródeł mogą powodować czynność skurczową macicy i skutkować przedwczesnym porodem.
Spośród leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych najbezpieczniejszy do stosowania w ciąży jest paracetamol. Lekarze jednak zalecają, by stosować go jak najkrócej oraz tylko wtedy, jeśli jest to konieczne. Leki przeciwzapalne z grupy NLPZ (np. ibuprofen) można stosować, ale z dużą ostrożnością - nie należy przyjmować ich w III trymestrze ciąży.
Podczas ciąży na przeziębienie nie wolno stosować leków zawierających kodeinę oraz efedrynę i jej pochodne.
Przeczytaj też: Katar w ciąży - jak go leczyć bezpiecznie i skutecznie?
Źródła:J.B Latkowski (red.), Medycyna Rodzinna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.P.Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
Czytaj także:
Inhalacje z soli fizjologicznej - jak przygotować i na co działają
Domowe sposoby na katar. 8 polecanych metod, które ulżą przy zatkanym nosie
Profilaktyka przed przeziębieniem - domowe, naturalne sposoby
Mokry kaszel u dziecka – przyczyny, domowe sposoby, leki
Objawy grypy – jak odróżnić je od przeziębienia?
Zatkany nos – co oznacza i co robić? [komentarz eksperta]
Co jest najlepsze na odporność (udowodnione przykłady)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
