Gardło, będące zarówno połączeniem, jak i początkiem drogi oddechowej oraz pokarmowej, w trakcie codziennego funkcjonowania narażone jest na działanie czynników zewnętrznych (np. drobnoustrojów, alergenów). Układ chłonny gardła, właściwości immunologiczne błony śluzowej czy czynniki antyseptyczne występujące w ślinie, stanowią pierwszą linię obrony w czasie rozpoczynającej się infekcji. Właśnie dlatego ból gardła jest często występującym objawem w trakcie sezonowych infekcji.
Spis treści:
- Ból gardła - bakteryjny czy wirusowy?
- Leczenie bólu gardła
- Domowe metody na ból gardła
- Powikłania bólu gardła
- Ból gardła - zapobieganie
- Przewlekły ból gardła
Ból gardła - przyczyna bakteryjna czy wirusowa?
Ból gardła częściej powodują wirusy. Zapalenie gardła wywołane przez te drobnoustroje ma zazwyczaj łagodny przebieg i leczy się samoistnie, zupełnie niecelowe jest stosowanie antybiotyków. Ból gardła w czasie infekcji wirusowej zazwyczaj trwa kilka dni i najsilniejszy jest na początku choroby. Objawy charakterystyczne dla takiej infekcji to:
- silny ból gardła, nasilający się przy połykaniu, nierzadko promieniujący do ucha,
- ogólne uczucie rozbicia,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- a także katar,
- kaszel, chrypka,
- zapalenie spojówek,
- bóle mięśniowe,
- biegunka.
Błona śluzowa gardła w przypadku infekcji wirusowej jest w całości zaczerwieniona, migdałki nie są pokryte nalotami (wyjątkiem jest mononukleoza zakaźna wywołana przez wirusa Epstein-Barr (EBV), gdzie migdałki mogą być pokryte zlewnymi białymi nalotami, pomimo tego, że choroba ma etiologię wirusową
- wyjaśnia lek. Paulina Lepka, specjalista laryngolog Wrocław Medical Center
Zdecydowanie rzadziej ból gardła wynika z ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych o etiologii bakteryjnej (u osób dorosłych jest to od 5-30% wszystkich zapaleń gardła). Główne dolegliwości to:
- bardzo silny ból gardła,
- nagły wzrost temperatury powyżej 38°C,
- nalot lub obrzęk migdałków podniebiennych,
- możliwe powiększenie i bolesność węzłów chłonnych na szyi,
- brak kaszlu.
Przeczytaj też: Angina - bakteryjna, wirusowa, przyczyny, objawy i leczenie
Leczenie bólu gardła
Większość stanów powodujących ból gardła ma przebieg łagodny i samoograniczający się.
Zakażenia wirusowe są leczone środkami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi stosowanymi zarówno doustnie, jak i w postaci działającej miejscowo - płukanki do gardła, tabletki do ssania. Ważny jest odpoczynek i odpowiednia ilość snu. W przypadku anginy bakteryjnej należy wdrożyć antybiotykoterapię w celu uniknięcia powikłań ropnych i nieropnych. Bardzo ważny jest również odpoczynek
- mówi lek. Paulina Lepka.
Na ból gardła, oprócz doustnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, wskazane jest stosowanie tabletek do ssania, aerozoli, płukanek zawierających zarówno środki przeciwzapalne i przeciwbólowe działające miejscowo, jak i substancje nawilżające czy natłuszczające.
W przypadku anginy ropnej dolegliwości zazwyczaj przybierają mniejsze natężenie w 2 dobie stosowania antybiotyku. Również w tej sytuacji można wspomóc się środkami działającymi miejscowo.
Przeczytaj też: Co na ból gardła?
Domowe metody na ból gardła
W leczeniu bólu gardła warto wspomóc się domowymi sposobami walki z infekcją, jak: szałwia, maliny, rumianek, cebula, czosnek, imbir i miód.
Przeczytaj więcej: Domowe sposoby na ból gardła - płukanki, okłady...
Ból gardła - powikłania
Ból gardła świadczący o anginie bakteryjnej nie powinien być bagatelizowany. Brak właściwego leczenia anginy może grozić wystąpieniem powikłań miejscowych, takich jak ropień okołomigdałkowy, naciek okołomigdałkowy czy ropnie/ropowice występujące w innej okolicy jamy ustnej, gardła czy krtani.
Niestety, mogą wystąpić również bardzo ciężkie powikłania ogólnoustrojowe, jak posocznica czy gorączka reumatyczna, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenia stawów, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalnie tęczówki czy nerwów
- mówi lek. Paulina Lepka.
Częste, nawracające anginy są wskazaniem do wykonania zabiegu usunięcia migdałków.
Ból gardła - zapobieganie
W celu zapobiegania bólowi gardła przede wszystkim należy dbać o prawidłowy stan odporności naszego organizmu (co jest najlepsze na odporność).
Odpowiednia ilość snu, zdrowe nawyki żywieniowe, spędzanie czasu na świeżym powietrzu czy uprawienie sportu to podstawy higienicznego trybu życia. Pomogą w profilaktyce infekcji i bólu gardła. Należy pamiętać o minimalizowaniu ekspozycji na czynniki biologiczne wywołujące zakażenia, unikanie dużych skupisk ludzkich, częste mycie rąk, zasłanianie ust i nosa przy kaszlu czy kichaniu
- zaleca lek. Paulina Lepka.
Osoby chore powinny zostać w domu. Wskazane jest również eliminowanie czynników chemicznych, nikotyny, alkoholu, drażniących pyłów czy gazów, przewlekła ekspozycja na te czynniki może być przyczyną choroby nowotworowej gardła lub okolic.
Przewlekły ból gardła
Przewlekły ból gardła i zmiany zapalne gardła rzadko występują jako schorzenie samodzielne, częściej pojawiają się wtórnie do schorzeń układu pokarmowego, zaburzeń przemiany materii, próchnicy zębów, chorób przyzębia czy zapalenia zatok przynosowych.
Czynnikiem etiologicznym przewlekłego bólu gardła może być palenie tytoniu, wdychanie par, gazów, pyłów przemysłowych, nadużywanie alkoholu. Dolegliwość ta może również dotykać osób nadużywających głosu oraz osób z nieprawidłowym torem oddychania, czyli np. z krzywą przegrodą nosową
- mówi lek. Paulina Lepka.
Do najczęstszych chorób gardła należą zapalenia ostre i przewlekłe. Poza tym w gardle można również zaobserwować objawy:
- chorób zakaźnych: kiły, gruźlicy, błonicy, odry, ospy wietrznej, AIDS, chorób krwi (ostra białaczka szpikowa i limfatyczna),
- zaburzeń hormonalnych: cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroba Addisona,
- nowotworów jamy ustnej i gardła.
Leczenie przewlekłego bólu gardła jest trudne i długotrwałe. Wskazana jest konsultacja specjalisty w dziedzinie otolaryngologii. Ważne, żeby rozpoznać czynnik sprawczy i w miarę możliwości go wyeliminować. Przewlekła stymulacja czynnikiem drażniącym może spowodować tworzenie się trwałych zmian w błonie śluzowej gardła, czasem bardzo poważnych, również nowotworowych
- mówi lek. Paulina Lepka.
Wskazaniem do konsultacji z lekarzem jest ból gardła pojawiający się nagle, o znacznym nasileniu. Również gdy ból gardła, szczególnie jednostronny, promieniujący do ucha, trudności w przełykaniu, oddychaniu nie ustępują w ciągu 3 tygodni, to jest to wskazanie do konsultacji z lekarzem. Przedłużające się dolegliwości mogą świadczyć o rozwoju choroby rozrostowej w obrębie gardła lub okolic.
Więcej na podobny temat:
Płukanie gardła. Co i jak stosować na bolące gardło?
Ból gardła a koronawirus. Kiedy ten objaw oznacza COVID-19?
Najważniejsze informacje o raku gardła.
Płukanie gardła wodą utlenioną - sprawdzony sposób na infekcję i ból
Absolwentka wydziału lekarskiego Akademii Medycznej we Wrocławiu. Specjalista otorynolaryngologii. Starszy asystent w Klinicznym Oddziale Otolaryngologicznym 4 Wojskowego Szpitala Specjalistycznego z Polikliniką we Wrocławiu. Specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu zachowawczym i operacyjnym chorób uszu, nosa, zatok przynosowych, gardła, krtani i gruczołów ślinowych. Od 2018 r. lekarz w programie Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi przy Dolnośląskim Centrum Onkologii we Wrocławiu. Uczestnik szkoleń krajowych i międzynarodowych z zakresu otorynolaryngologii, chirurgii głowy i szyi. Członek Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi oraz Polskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi.
Na co dzień przyjmuje pacjentów we Wrocław Medical Center.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
